دنیای هویت و تمایلات انسانی بسیار گسترده‌تر و رنگارنگ‌تر از آن چیزی است که به طور سنتی به ما آموخته‌اند. امروزه با افزایش آگاهی، اصطلاحات بیشتری برای توصیف دقیق احساسات و تجربیات افراد به وجود آمده است. درک این مفاهیم نه تنها به شناخت بهتر خودمان، بلکه به احترام گذاشتن به دیگران و پذیرش تنوع انسانی کمک میکند.
قبل از شروع، مهم است که چند مفهوم پایه را از هم تفکیک کنیم:
گرایش جنسی: مشخص میکند که شما از نظر جنسی به چه جنسیتی (یا جنسیت‌هایی) کشش دارید. این یک احساس درونی و پایدار است.
گرایش عاطفی: مشخص میکند که شما از نظر عاطفی و عاشقانه به چه جنسیتی (یا جنسیت‌هایی) کشش دارید. این گرایش میتواند برای یک فرد با گرایش جنسی او یکسان یا کاملا متفاوت باشد.
گرایش های جنسی اصلی و شناخته شده
اینها گرایشهایی هستند که به دلیل رواج بیشتر، اغلب بیشتر در مورد آنها شنیده‌ایم.
دگرجنسگرا (Heterosexual)
این گرایش که در زبان عامیانه با کلمه استریت (Straight) شناخته میشود، به معنای داشتن کشش جنسی و عاطفی پایدار به افراد از جنسیت مخالف است. یعنی مردانی که به زنان کشش دارند و زنانی که به مردان کشش دارند. این گرایش به دلیل اکثریت آماری، اغلب به عنوان گرایش “پیش‌فرض” یا “نرمال” در بسیاری از جوامع در نظر گرفته میشود، پدیده‌ای که به آن “دگرجنسگراهنجاری” میگویند.
همجنسگرا (Homosexual)
فردی که کشش جنسی و عاطفی پایدار به افراد همجنس خود دارد. این اصطلاح یک چتر برای دو گروه اصلی است که هویت خود را با افتخار تعریف میکنند:
- گی (Gay): این اصطلاح معمولا برای توصیف مردانی به کار میرود که به مردان دیگر کشش دارند. گاهی اوقات کلمه “گی” به صورت کلی برای اشاره به تمام جامعه همجنسگرایان نیز استفاده میشود.
- لزبین (Lesbian): این اصطلاح به طور خاص برای توصیف زنانی به کار میرود که به زنان دیگر کشش جنسی و عاطفی دارند. ریشه این کلمه به جزیره یونانی “لزبوس” برمیگردد که محل زندگی شاعر باستانی، سافو، بود که اشعاری در وصف عشق به زنان میسرود.
نکته ی جالب اینجاست که با روش های درمانی دکتر داوود نجفی توانا امکان درمان همجنسگرایی وجود دارد. اگر به اطلاعات بیشتری در این زمینه نیاز دارید یا یکی از اطرافیان شما درگیر همجنسگرایی است و از این وضعیت رنج می برد این مقاله برای شماست.
دوجنسگرا (Bisexual)
این گرایش که با کلمه بایسکشوال (Bisexual) نیز شناخته میشود، به معنای داشتن کشش جنسی و عاطفی به بیش از یک جنسیت است. این یک تصور غلط رایج است که افراد دوجنسگرا به طور مساوی (۵۰/۵۰) به زن و مرد کشش دارند. در واقعیت، یک فرد دوجنسگرا ممکن است ترجیح مشخصی به یک جنسیت داشته باشد. هویت آنها صرف نظر از جنسیت شریک فعلی‌شان معتبر است؛ یعنی یک زن دوجنسگرا که با یک مرد در رابطه است، همچنان دوجنسگراست. این گرایش به معنای سردرگمی یا دوره گذار نیست، بلکه یک هویت کامل و پایدار است.
همه‌جنسگرا (Pansexual)
فردی که کشش جنسی و عاطفی به افراد بدون در نظر گرفتن جنسیت آنها دارد. برای یک فرد پنسکشوال (Pansexual)، عواملی مانند شخصیت، هوش، مهربانی و ارتباط روحی تعیین کننده کشش است و هویت جنسیتی فرد مقابل (چه مرد، چه زن، چه غیرباینری، چه ترنسجندر و…) در این معادله نقشی ندارد. میتوان گفت آنها “جنسیت کور” هستند و عاشق خود فرد میشوند. تفاوت کلیدی آن با دوجنسگرایی در همین تاکید بر بی‌اهمیت بودن جنسیت در ایجاد کشش است.
بیجنسگرا (Asexual):
این طیف گسترده به افرادی اشاره دارد که کشش جنسی را به شیوه‌ای متفاوت از اکثریت جامعه تجربه میکنند، از تجربه نکردن کامل تا تجربه بسیار نادر.
یک فرد بیجنسگرا یا Asexual (که به اختصار Ace هم نامیده میشود) فردی است که کشش جنسی به هیچ جنسیتی را تجربه نمیکند. این نکته بسیار حیاتی است که بی‌جنسگرایی با موارد زیر اشتباه گرفته نشود:
- تجرد (Celibacy): که یک انتخاب آگاهانه برای نداشتن رابطه جنسی است.
- بی میل جنسی (Low Libido): که یک شرایط پزشکی یا روانی است.
یک فرد بیجنسگرا میتواند روابط عاطفی بسیار عمیق و عاشقانه‌ای داشته باشد، ازدواج کند، و از صمیمیت فیزیکی مانند در آغوش گرفتن و بوسیدن لذت ببرد، اما آن کشش درونی که دیگران برای رابطه جنسی حس میکنند را ندارد.
دمی‌سکشوال (Demisexual)
یک فرد دمی‌سکشوال در این طیف قرار میگیرد و تنها پس از شکل‌گیری یک پیوند عاطفی قوی، صمیمی و پایدار با شخص دیگر، ممکن است کشش جنسی را تجربه کند. برای یک دمی‌سکشوال، ظاهر، جذابیت فیزیکی یا شخصیت فرد در نگاه اول، هیچ کشش جنسی ایجاد نمیکند. آن پیوند عمیق عاطفی مانند یک کلید عمل میکند که قفل پتانسیل کشش جنسی را باز میکند.
گری‌سکشوال (Graysexual)
این اصطلاح به منطقه خاکستری وسیع بین بی‌جنسگرایی و جنسگرایی (Allosexuality) اشاره دارد. یک فرد گری‌سکشوال (یا Gray-Ace) کسی است که کشش جنسی را تجربه میکند، اما بسیار به ندرت، با شدت بسیار کم، یا فقط در شرایط بسیار خاص و محدود. این هویت، سیال بودن و غیقطبی بودن کشش جنسی را به خوبی نشان میدهد.
کوپیو‌سکشوال (Cupiosexual)
این یکی از هویت‌های ظریف و جالب در این طیف است. فرد کوپیو‌سکشوال خودش کشش جنسی را تجربه نمیکند، اما علاقه‌مند به داشتن یک رابطه جنسی است و از خود عمل جنسی لذت میبرد. انگیزه او ممکن است لذت فیزیکی، صمیمیت حاصل از آن، یا خشنود کردن شریک زندگی‌اش باشد. تفاوت کلیدی این است که این تمایل به رابطه، از یک کشش درونی به فرد مقابل سرچشمه نمیگیرد.
بی‌عاطفه‌گرا (Aromantic):
یک فرد بی‌عاطفه‌گرا یا Aromantic (به اختصار Aro) فردی است که کشش عاطفی یا عاشقانه به هیچ جنسیتی را تجربه نمیکند. این افراد “عاشق” نمیشوند، کراش نمیزنند، و تمایلی به داشتن روابط عاشقانه سنتی ندارند. این به معنای بی‌احساس بودن آنها نیست؛ یک فرد بی‌عاطفه‌گرا میتواند عشق عمیقی را به شکل افلاطونی (به دوستان) و خانوادگی تجربه کند و روابط بسیار معناداری داشته باشد.
گری‌رومانتیک (Grayromantic):
همانند گری‌سکشوال، این فرد در منطقه خاکستری قرار دارد و کشش عاطفی را بسیار به ندرت یا با شدت بسیار کم تجربه میکند.
آتورومانتیک (Autoromantic):
فردی که کشش عاطفی را در درجه اول نسبت به خودش تجربه میکند. این هویت با خودشیفتگی یا خودخواهی متفاوت است. این افراد در یک رابطه عاشقانه با خودشان، احساس کمال و رضایت عاطفی میکنند و ممکن است به تنهایی یا در روابط دیگر، این جنبه از هویت خود را پرورش دهند.
همه چیز درمورد رابطه جنسی زیاد
سایر گرایشات جنسی شامل:
این بخش به معرفی گرایشهای دقیق‌تر و ظریف‌تری میپردازد که به درک بهتر تنوع انسانی کمک میکند.
چندجنس‌گرا (Polysexual):
فردی که به چندین جنسیت (بیش از دو جنسیت) کشش دارد، اما نه لزوما به همه آنها. برخلاف فرد پنسکشوال که جنسیت برایش بی‌اهمیت است، برای یک پلی‌سکشوال ممکن است جنسیت همچنان یک فاکتور باشد، اما او به طیف وسیعی از جنسیت‌ها (مثلا زنان، افراد غیرباینری و جندرفلویدها) کشش دارد.
آمنی‌سکشوال (Omnisexual):
این گرایش بسیار نزدیک به پنسکشوال است اما یک تفاوت کلیدی دارد. فرد آمنی‌سکشوال به تمام جنسیت‌ها کشش دارد، اما برخلاف پنسکشوال “جنسیت کور” نیست. یعنی جنسیت فرد مقابل را میبیند، درک میکند و این جنسیت ممکن است در نوع کشش او تاثیر بگذارد. برای مثال، یک فرد آمنی‌سکشوال ممکن است به تمام جنسیت‌ها کشش داشته باشد اما ترجیح بیشتری به زنان یا افراد غیرباینری نشان دهد.
ساپیوسکشوال (Sapiosexual):
فردی که هوش و خرد را به عنوان اصلی‌ترین و مهمترین ویژگی برای ایجاد کشش جنسی یا عاطفی میداند. برای یک ساپیوسکشوال، یک گفتگوی عمیق و هوشمندانه بسیار جذاب‌تر و تحریک‌کننده‌تر از هر ویژگی فیزیکی دیگری است.
سیال (Fluid):
هویت سیال یا Fluid به فردی اطلاق میشود که گرایش جنسی یا عاطفی او ثابت نیست و در طول زمان تغییر میکند و جریان دارد. این تغییر میتواند طی ماه‌ها، سال‌ها یا دهه‌ها رخ دهد. این هویت نشان میدهد که گرایش برای برخی افراد یک نقطه ثابت نیست، بلکه یک طیف پویاست.
ابروسکشوال (Abrosexual):
این هویت شباهت زیادی به سیال دارد، اما تفاوت آن در سرعت و تکرر تغییرات است. گرایش یک فرد ابروسکشوال ممکن است به سرعت، حتی در طی روزها یا هفته‌ها، تغییر کند. برای مثال، ممکن است یک هفته همجنسگرا، هفته بعد بیجنسگرا و ماه بعد پنسکشوال باشد.
لیترومانتیک (Lithromantic):
این یکی از هویت‌های خاص در طیف بی‌عاطفه‌گرایی است. فرد لیترومانتیک کشش عاشقانه را به دیگران تجربه میکند، اما تمایلی به دریافت پاسخ متقابل ندارد. در واقع، اگر فرد مقابل به او ابراز علاقه کند، ممکن است کشش عاشقانه‌اش از بین برود. آنها از حس عاشق بودن یک‌طرفه لذت میبرند.
کنجکاو (Bicurious):
این یک هویت جنسی پایدار نیست، بلکه یک حالت کنجکاوی است. این اصطلاح معمولا به فردی (اغلب دگرجنسگرا) اطلاق میشود که در مورد داشتن رابطه جنسی یا عاطفی با فردی از جنسیت دیگر (اغلب همجنس) کنجکاو است اما هنوز خود را به عنوان دوجنسگرا یا هر هویت دیگری تعریف نمیکند.
ژینوسکشوال (Gynesexual) و آندروسکشوال (Androsexual):
- ژینوسکشوال: فردی که صرف نظر از هویت جنسیتی خودش، به طور کلی به “زنانگی” و خصوصیات زنانه کشش جنسی دارد.
- آندروسکشوال: نقطه مقابل آن است؛ فردی که به “مردانگی” و خصوصیات مردانه در افراد با جنسیت‌های مختلف کشش دارد.
تک‌جنس‌گرا (Monosexual):
این یک اصطلاح چتر است که برای دسته‌بندی گرایشهایی به کار میرود که در آنها فرد تنها به یک جنسیت کشش دارد. بنابراین، هم دگرجنسگرایی و هم همجنسگرایی زیرمجموعه تک‌جنس‌گرایی محسوب میشوند.
کوییر (Queer):
کلمه “کوییر” در گذشته یک اصطلاح تحقیرآمیز برای افراد همجنسگرا بود. اما از دهه‌های پایانی قرن بیستم، این کلمه توسط خود جامعه LGBTQIA+ بازپس گرفته شد و به یک اصطلاح چتر مثبت و قدرتمند تبدیل شد. “کوییر” به هر کسی که هویت جنسی یا گرایش جنسی او خارج از هنجارهای سنتی دگرجنسگرایانه و سیسجندر باشد، اطلاق میشود. این یک هویت انعطاف‌پذیر و فراگیر است که بسیاری از افراد برای توصیف خود بدون نیاز به برچسب‌های دقیق‌تر، از آن استفاده میکنند.
اصطلاحات اشتباه یا غیرمرتبط جنسی
درک تفاوت بین گرایش جنسی و سایر مفاهیم بسیار مهم است.
فوجوشی (Fujoshi):
این یک اصطلاح ژاپنی است و یک گرایش جنسی نیست، بلکه یک اصطلاح در خرده‌فرهنگ طرفداری (Fandom) است. فوجوشی به دختران و زنانی گفته میشود که از مصرف رسانه‌هایی (مانند مانگا، انیمه یا رمان) که داستانهای عاشقانه و جنسی بین دو شخصیت مرد را به تصویر میکشند، لذت میبرند. این یک سرگرمی و علاقه شخصی است، نه یک هویت جنسی.
گرایش لیتل گرل (Little/Age Play):
این نیز یک گرایش جنسی نیست، بلکه یک نوع نقش‌آفرینی یا پویایی در برخی خرده‌فرهنگ‌ها (مانند BDSM) است. در این حالت، یک فرد بالغ به صورت توافقی نقش یک کودک یا فردی کوچکتر را در یک سناریوی مشخص بازی میکند. این یک فتیش یا سبک زندگی است و باید با رضایت کامل تمام افراد بالغ درگیر انجام شود و به هیچ عنوان نباید با پدوفیلیا (تمایل جنسی به کودکان واقعی) که یک جرم و انحراف خطرناک است، اشتباه گرفته شود.
گرایش BDUC:
این عبارت یک گرایش یا هویت جنسی شناخته شده در هیچ‌کدام از دسته‌بندی‌های استاندارد جهانی نیست. به احتمال زیاد این عبارت یک اشتباه تایپی یا یک سوءتفاهم بوده است.
درک این تنوع به ما کمک میکند تا با دیدی بازتر و محترمانه‌تر با دنیای پیچیده هویت انسانی روبرو شویم.
